Como alimentarnos segundo a nosa idade / Embarazo

Chamamos molestias comúns do embarazo a unha serie de síntomas e signos que, sen constituír unha afección específica, frecuentemente acompañan ou se exacerban durante o embarazo. Náuseas, vómitos, acidez ou pirosis e estreñimiento son algunhas delas, onde, unha alimentación axeitada, con frecuencia evita o uso de medicamentos.

Náuseas e vómitos

O 90 % das embarazadas presentan náuseas e un 60 % ademais vomitan. Nótanse os primeiros síntomas aos poucos días de identificarse o atraso menstrual, pero, aínda que as náuseas poden manterse até o final da xestación, os vómitos adoitan desaparecer ao dezaseis ou vinte semanas. É máis frecuente que se produzan polas mañás en xaxún, aínda que poden ocorrer a calquera hora do día, sobre todo cando sente fame ou cansazo e tamén poden desencadearse polo cheiro dalgúns alimentos.

A súa orixe relaciónase co súbito aumento en sangue de certas hormonas, en concreto, de estrógenos e gonadotropina coriónica.

Si os vómitos e náuseas son intensos (hiperemesis gravídica), poden provocar deshidratación, perda de peso e certos trastornos metabólicos. Neste caso, o médico examinaraa para asegurarse de que o embarazo progresa con normalidade. As náuseas e os vómitos moderados, aínda que molestos, non adoitan presentar ningún risco para a saúde da nai ou a do bebé.

O tratamento dietético

O primeiro obxectivo debe ser a reposición de líquidos e electrolitos axeitada ás perdas polos vómitos, con cantidades apropiadas de sodio, cloruro, bicarbonato, glicosa e auga, que se administrarán ata que se controlaron os vómitos. Esta combinación de sustancias denomínase soro oral e pode adquirirse en farmacias ou elaborarse en casa respectando as seguintes cantidades: 1 litro de auga fervida, zume de 1 ó 2 limóns (dependerá do tamaño), 2 cucharadas sopeiras rasas de azucre, 2 culleres de sobremesa de bicarbonato e 1 de sal.

• Tome algo antes de levantarse. Isto inicia os procesos de dixestión que reducirán o exceso de acidez do estómago e minorarán as náuseas. Para iso, teña na mesilla de noite ou a man unhas galletas, biscotes ou cereais de almorzo (os alimentos pastosos ou secos toléranse mellor)
• Tome un almorzo lixeiro pola mañá, e fágao sempre despois de que a náusea diminúa.
• Evite beber auga ou zumes acedos en xaxún.
• Non tome bebidas ou sopa coas comidas, pero asegúrese de tomar bastantes líquidos entre comidas, sobre todo si vomita. Os zumes son fáciles dixerir e fornecerán algúns hidratos de carbono que necesita si ten dificultade para reter os alimentos. Os líquidos fríos toléranse mellor. Si toma bebidas gaseoso, espere sempre a que se disipen todas as burbullas.
• Realice comidas lixeiras, frecuentes e de pequeno volume; 5 ó 6 tomas diarias, cada 2 ó 3 horas para evitar a sobrecarga do estómago e mellorar as molestias dixestivas.
• Os alimentos ricos en hidratos de carbono complexos (almidón) como o pan, biscotes, patacas, arroz, pasta e legumes deben comerse regularmente xa que axudan a manter un nivel axeitado de azucre (glicosa) no sangue, enchen o estómago e alivian o malestar.
• Evite os doces e os alimentos ou comidas excesivamente graxas, picantes ou condimentadas. A preparación e condimentación dos pratos debe ser suave, sen cheiros fortes xa que poden acentuar as náuseas e os vómitos. Así mesmo, toléranse mellor os alimentos fríos que quentes, fervidos ou ao vapor que fritos; porque desprenden menos cheiro. Cociñe con xanelas abertas, para disipar o cheiro.
• Limite o café xa que estimula a secreción aceda polo estómago. Aínda o cheiro a café pode ter este efecto.

Outras medidas que axudan:

• Faga un pouco de exercicio diario ao aire libre.
• Repouse 15-20 minutos despois de cada comida.
• Non tome medicamentos sen antes consultar ao médico.
• Non fume. Fumar aumenta a secreción de ácido do estómago, a cal causa náusea.

Acidez ou pirósis "ardores"

A acidez ocorre cando a válvula ou esfínter que separa o estómago do esófago, chamado cardias, reláxase. O esófago é o conduto que leva os alimentos e os líquidos inxeridos desde a boca e faringe até o estómago. O estómago produce secreciones acedas cada día co fin de axudar na dixestión dos alimentos. Normalmente, unha pequena cantidade de ácido pasa do estómago cara ao esófago a través do cardias. Cando o mollo acedo do estómago (mollo gástrico) e as encimas dixestivas refluyen de maneira repetida cara ao esófago (reflujo gastroesofágico), prodúcese acidez (pirosis) e o esófago irrítase, e mesmo pode chegar a inflamarse. Algunhas veces se regurgita un líquido que deixa un sabor acedo ou amargo moi desagradable na boca. Estes síntomas poden durar máis de 2 horas e frecuentemente acentúase despois das comidas e agrávase coa posición de decúbito (recostado ou tombado).

Esta situación máis ou menos molesta é un síntoma común que ocorre en máis do 50% das xestantes, e pode comezar ao terceiro mes de xestación, pero a súa incidencia é maior no terceiro trimestre, debido en parte, á maior presión do útero (aumentado polo crecemento do bebé), sobre o estómago; e tamén, por acción da proxesterona, cuxos niveis se incrementan no embarazo, que relaxa o músculo do cardias e retarda o baleirado do estómago ao intestino.

Modificacións na dieta e no estilo de vida

• Realice comidas lixeiras, frecuentes e pouco copiosas, distribuíndo a alimentación en 4 ó 6 tomas e respectando cada día os horarios e o número de tomas.
• Reláxese e coma amodo.
• Evite alimentos que poden irritar a superficie do esófago danada como certos condimentos e especias (vinagre, pementa), froitas cítricas (laranxa, mandarina, pomelo, limón) e os seus zumes, pratos con tomate ou salsa de tomate (aumentan a acidez do estómago e empeoran os síntomas)
• Prescinda daqueles alimentos que atrasan o baleirado gástrico como bebidas alcohólicas, bebidas carbonatadas (con gas), café, té, chocolate e alimentos ou preparacións graxas (fritos, estofados ou guisos graxos), e as infusións de menta que relaxan o esfínter e favorecen o reflujo.
• Si unha comida específica moléstalle, evítea até despois do parto.
• Consuma líquidos entre as comidas e non durante as mesmas, co fin de non aumentar o volume do estómago.
• Evite a posición de decúbito despois das comidas. Espere a tombarse unhas 2 horas despois de comer.
• Camiñe un pouco para axudar a que o mollo gástrico flúa cara abaixo axudado pola gravidade.
• Use roupa confortable non axustada, sen cintos.
• Trate de non agacharse frecuentemente, en especial, despois das comidas.
• Eleve a cabeceira da cama de 10 a 15 centímetros, de tal maneira que a inclinación axude a manter o mollo gástrico no estómago.

No caso de que non sexa suficiente con estas medidas, consulte co seu médico antes de tomar un antiácido (bicarbonato de sodio, antiácidos de magnesio, etc.), xa que poden estar contraindicados segundo a evolución do embarazo.

Estreñimiento

O estreñimiento ou constipación é moi frecuente durante o embarazo. A embarazada está predisposta ao estreñimiento pola diminución do ton muscular do colon (parte do intestino groso), debido aos niveis de proxesterona circulantes, e ao efecto de compresión que exerce o útero aumentado de tamaño.

Constitúe unha molestia tanto psíquica (non é infrecuente que a xestante refira sentirse "mal" por pasar varios días sen evacuar), como física, xa que é un determinante no aumento da incidencia de hemorroides (inflamación das veas ao redor do ano) e as súas complicacións durante o embarazo.

O manexo inicial baséase en medidas xerais de tipo profiláctico, facendo fincapé no consumo de alimentos ricos en fibra.

Medidas hixiénico - dietéticas profilácticas:

• Inxira abundantes líquidos: 8 vasos de auga ao día ou outras bebidas (infusións, zumes, caldos…) Comece o día tomando un vaso de auga tépeda ou un zume de froitas antes de almorzar. As bebidas mornas ou quentes en xaxún favorecen o movemento intestinal.
• Incremente, si cabe, o consumo de fibra. A fibra aumenta o tamaño do birlo fecal, producindo evacuacións máis a miúdo. Todos os vexetais teñen fibra: froitas, verduras, legumes, cereais integrais e derivados. As froitas desecadas, teñen máis cantidade de fibra por unidade de peso (ciruelas pasas, higos, uvas), pero tamén son máis concentradas en calorías.
• Si inxeren salvado (de trigo ou avena, esta última máis suave) como complemento ou alternativa á inxesta de alimentos ricos en fibra, debe acompañalo de abundantes líquidos, xa que en caso contrario, pode provocar o efecto inverso e acentuar o estreñimiento.
• Tome diariamente iogures xa que contén microorganismos que regulan a flora intestinal.
• Afaga ao seu organismo a evacuar a unha hora fixa ao día.
• O exercicio diario é fundamental: camiñe polo menos unha hora cada día.

Ademais das recomendacións indicadas para combater o estreñimiento, as que seguen pódenlle axudar a paliar as molestias ocasionadas polas hemorroides:

• Coma pouco pero a miúdo.
• Rexeite das comidas picantes.
• Non tome excitantes, cola, café ou té.
• Non estea moito tempo sentada.
• Tome baños con auga fría de asento polas noites antes de deitarse.
• Non utilice medicamentos laxantes ou cremas antihemorroidais sen consultalo co seu especialista.