Que é esta guía
Alimentarnos ben axuda a mellorar a nosa saúde
COMO DEBEMOS ALIMENTARNOS para vivir máis anos e con mellor saúde? Esta é unha pregunta que moitos nos facemos, como reacción lóxica a unha certidumbre que forma xa parte do noso acervo cultural: o modo en que nos alimentamos inflúe decisivamente na nosa calidade de vida. Hoxe, tras décadas de fértil investigación científica respecto diso, sabemos que unha dieta equilibrada e saudable axuda a mellorar o estado sanitario da poboación e contribúe a que a vida das persoas resulte, en xeral, máis satisfactoria.
Ante esta certeza, o que procede é adquirir os coñecementos necesarios para alimentarnos correctamente e despois aplicalos á nosa cotidianeidad. Si a primeira fase require facernos con información cientificamente rigorosa, fiable nas súas aseveracións, entendible e extrapolable á nosa vida de cada día, a segunda esixe un empeño aínda maior. Referímonos ao esforzo a que obriga o cambio de certos comportamentos e actitudes relacionados coa alimentación que, de tan arraigados, forman parte do noso estilo de vida. Porque non esquezamos que a comida é, para boa parte da cidadanía, un tema de gran importancia.
Quen queira seguir unha dieta equilibrada e correcta deberá facerse primeiro coa información necesaria, interiorizarla e aplicar eses coñecementos á súa vida cotiá de modo que lle permitan nutrirse ben sen renunciar á compoñente de pracer que tamén ten a alimentación saudable. Esta sétima e última guía Práctica CONSUMER demostra que todo iso é posible, e insiste en que, pola relevancia dos resultados que se conseguen, esta modificación de hábitos alimentarios merece a pena. Sinxelamente, porque a nosa saúde é case o máis importante que temos.
Un enfoque particular
Esta guía aborda a alimentación cun enfoque moi concreto: como debemos alimentarnos segundo a nosa idade e circunstancia persoal, e en función do noso estilo de vida, fundamentalmente, o tipo de traballo que desenvolvemos. Nunha recente Guía Práctica CONSUMER -moi ben acollida: a segunda edición está a piques de esgotarse- tratouse a alimentación como modo de prevención e mesmo tratamento dalgunhas das enfermidades máis comúns.
Nesta guía que agora presentamos, Fundación Grupo Eroski ofrece unhas pautas para alimentarnos correctamente, que pode servir para toda a familia. E iso porque o lector atopará información moi práctica para deseñar dietas equilibradas e saudables para un bebé, para os nenos, para os adolescentes, para a xente adulta e para os anciáns, incluíndo tamén apartados específicos para a muller embarazada e lactante. Nas súas páxinas plásmase a bondade ou prexuízo dos hábitos nutricionais e compróbase a relación que gardan devanditos costumes coa saúde e o benestar ao longo da nosa vida.
As autoras desta obra, Maite Zudaire e Gema Yoldi, ambas as nutricionistas e colaboradoras habituais da revista CONSUMER están convencidas de que unha alimentación correcta, variada e completa permite que o noso corpo funcione mellor e prevén, ou polo menos reduce, o risco de enfermidades como diabetes, hipertensión, patoloxías cardiovasculares, obesidade… E afirman, ademais, que “comer tendo en conta a repercusión que os hábitos alimentarios teñen na nosa saúde non significa de ningún xeito someternos a dietas severas, aburridas, repetitivas ou pouco gratificantes para o noso padal”.
“Como alimentarnos segundo a nosa idade e tipo de traballo”, traslada ao lector as últimas constatacións do saber médico e científico, pero foxe do refulxente e enganoso atractivo de investigacións aínda non aceptadas pola comunidade científica internacional. Nesta guía non difundimos verdades científicas insuficientemente contrastadas que puidesen levar aos consumidores a adoptar hábitos alimentarios que o discorrer dos anos demostrase irrelevantes ou, aínda peor, contraproducentes para a súa saúde. O que esta Guía Práctica CONSUMER propón son sinxelas pautas de alimentación aceptadas pola práctica totalidade de médicos e nutricionistas.
Ao longo dos diversos capítulos, nesta guía foméntase a curiosidade e o interese do lector por uns costumes alimentarios máis saudables, e achéganse coñecementos para acertar na elaboración de dietas axeitadas para a idade, circunstancia persoal e actividade laboral de cada un dos membros da familia. No entanto, lembremos que cada persoa ten unhas necesidades concretas e que o aquí exposto constitúe só un conxunto de orientacións xerais que unha visita ao médico ou nutricionista pode axustar mellor a cada caso individual.
Como en calquera Guía Práctica CONSUMER o rigor técnico e científico son premisa indispensable, pero iso non obsta para que os contidos se mostren de modo ameno e sinxelo de entender. Púxose moito empeño en conseguir unha presentación atractiva e axeitada (deseño, gráficos, fotografías e ilustracións...) dos contidos que facilite a interpretación dos mesmos e achegue amenidad á adquisición dos coñecementos.
O noso obxectivo xeral con estas guías é sempre o mesmo, propor ás lector informacións que lle axuden a tomar as decisións máis proveitosas e convenientes para a súa vida cotiá, neste caso relacionadas coa saúde que, como se sabe, é un dos eixos crave das publicacións editadas por Fundación Grupo Eroski.
Os conceptos básicos da nutrición
Esta obra comeza cun capítulo que describe os conceptos básicos da dietética e a nutrición. Seguir unha alimentación equilibrada, que inclúa unha suficiente variedade de alimentos nas proporcións axeitadas para as necesidades de cada persoa está ao alcance de todos, pero convén coñecer que alimentos son realmente indispensables para o bo funcionamento do noso organismo. E cales son as sustancias nutritivas que nos achegan eses alimentos, así como as funcións que desempeñan no corpo humano relacionadas co mantemento da saúde. Neste capítulo inicial explícanse as características nutritivas dos diversos grupos de alimentos que deben formar parte da nosa dieta, e proporciónanse consellos que nos axudarán a elixir os alimentos que mellor se adecuen aos nosos gustos e necesidades particulares.
Así mesmo, inclúese un cuestionario -“Como é a miña alimentación?”- co que poderemos saber si os nosos hábitos alimenticios son axeitados e, no seu caso, coñecer as modificacións precisas para melloralos.
Alimentarnos segundo a nosa idade e tipo de traballo
É o núcleo da guía, e está composto por dous capítulos, Alimentación segundo a idade (inclúe os casos da muller embarazada e da muller que dá peito) e Alimentación segundo o tipo de traballo, máis amplo o primeiro, que comeza coa descrición das características fisiolóxicas de cada etapa da vida: neno de 0 a 1 ano (lactante), neno de pouca idade, pre-adolescentes e adolescentes, adultos novos, idade madura e persoas maiores. No capítulo Alimentación segundo o tipo de traballo defínese á ocupación laboral como un factor que condiciona, e ás veces decisivamente, os requirimentos nutritivos das persoas. Abórdase como deben alimentarse quen realizan traballos sedentarios, de gran tensión psíquica ou físico, con horarios rotativos ou quendas nocturnas, e quen teñen traballos que esixen comer fóra de casa.
En cada un dos dous grandes apartados (idade e tipo de traballo) o lector toparase coas pautas dietéticas que lle convén seguir segundo sexa a súa circunstancia persoal. Defínense a cantidade e tipo de alimentos que deben consumirse diaria, semanal ou ocasionalmente, proponse a distribución de comidas máis recomendable ao longo do día e ofrécese un exemplo de menú cunha receita. Na sección “É un erro”, presente en cada capítulo, descríbense eses tópicos e aseveracións populares que propician que incorramos en erros importantes na nosa dieta. En contraposición, proponse as condutas alimentarias máis convenientes, en cada caso, para a saúde. Por último, cada apartado finaliza cunha lectura recomendada, que amplía e enriquece a información.
Utilizar a guía, tarefa moi sinxela…
Cada persoa ten unhas necesidades dietéticas moi concretas que dependen, entre outros factores, da súa idade, sexo e grao de actividade física.
Si o lector é unha ama de casa de 42 anos que non realiza actividades físicas que supoñan gran gasto enerxético nin esforzo muscular, conviralle ler o primeiro capítulo desta guía para facerse con coñecementos básicos sobre os alimentos e sobre o que cada grupo deles proporciona ao noso organismo. Ademais, loxicamente, deberá ir ao apartado dedicado á alimentación na idade madura. E, si desexa ampliar a información, poderá ler a introdución do capítulo dedicado á alimentación segundo o tipo de traballo. Así, poderá calcular, con axuda da táboa proposta, o gasto de enerxía que supoñen as actividades que desenvolve ao longo do día -incluíndo todo ese conxunto de diversas tarefas que coñecemos como labores domésticos-. Iso permitiralle saber o número de calorías que necesita tomar diariamente en función do seu gasto de enerxía. E poderá extraer unha serie de pautas dietéticas que lle axudarán, a recado, a mellorar a súa alimentación, o seu estado de saúde e, en xeral, a súa calidade de vida.
E si o lector é un home de 30 anos de idade, que traballa nunha oficina e come habitualmente fóra de casa, convenlle igualmente ler o primeiro capítulo que trata de dietética básica, para seguir co apartado de alimentación no adulto novo e, despois, no capítulo Alimentación en función do tipo de traballo os apartados que ofrecen informacións e consellos para quen realizan un traballo sedentario e comen fóra de casa.
Para terminar con esta presentación, digamos que un dos principais puntos fortes de “Como alimentarnos segundo a nosa idade e tipo de traballo” é a súa utilidade para todos os membros da familia. Poñamos que quen compra esta guía é o pai. Pois ben, nela atopará información para alimentarse mellor non só el mesmo, senón a súa esposa, os seus fillos e mesmo os seus propios pais.
Só queda esperar que esta última Guía Práctica CONSUMER “Como alimentarnos segundo a nosa idade e tipo de traballo” resulte útil a aqueles consumidores que desexan alimentarse mellor e, mediante unha dieta equilibrada e axeitada ás súas circunstancias persoais, gozar dunha boa saúde.