Fast Food edo janari azkarra

Familiak seme-alabei elikadura onaren oinarriak irakasten denbora asko ematen badu ere, ziurra da haiek gure garaiko janari tipiko batzuk sartuko dituztela: hanburgesak, patata frijituak, irabiakiak, oilasko frijitua, perretxiko beroak, pizza... fast food establezimenduetako elikagaiak, “janari zaborra” bezala ere ezagutzen direnak.

Kontua da janari azkarreko establezimendu horiek kritikatzeko ezer ez legokeela, horietara doanak noizbehinka egingo balu. Baina, zoritxarrez, gero eta nerabe gehiagok bihurtzen dute beren elikaduraren oinarri, horrek dakartzan nutrizio-arriskuez jabetu gabe.

Azkar jatea, eguneko edozein ordutan eta prezio baxuan, eta jaki mota horiek munduko edozein txokotan jan daitezkeela jakitea dira establezimendu ezagun horien aukera indartsuenak.

Desabantailak, dena den, kopuruz ugariagoak izateaz gainera, arriskutsuak ere badira: nutrizioaren ikuspegitik osaketa desorekatua, digeritu eta aztura sortarazten duten produktu, usain eta zapore sendoen aukera urria.

Kaloria gehiegi eta oinarrizko mantenugaien ekarpen txikia

Hortik guztitik eratorritako arazo larri bat gainelikadura da. Askotan, fast food motako otordu bakar batekin, egunean behar diren kalorien erdia baino gehiago hartzen dugu. Horri eguneko gainerako otorduek ematen dituzten kaloriak gehitzen badizkiogu, guztirako janariaren kaloria-edukia izugarri igoko da, eta, beraz, gehiegizko pisua edo obesitatea eragiten ariko gara.

Era berean, horrelako establezimenduetan ohikoa da esnea eta esnekien eskaintza urria ikustea, hezur-masa behar bezala garatzeko funtsezko elikagaiak baitira, kaltzio-edukiarengatik.

Establezimendu horietako oinarrizko elikagaia haragia izan ohi da: neurrian janez gero, elikagai bikaina da; gehiegi hartuz gero, berriz, elikadura-akatsa da, proteina, gantz saturatu eta kolesterol asko baitauzka.

Kontua da, dieta orekatua erdiesteko, astean hiruzpalau errazio ingurura igo behar dela arrain kontsumoa, haragiaren kaltetan.

Marka komertzial desberdinetako fast food produktuen hainbat azterketaren arabera, egiaztatu da produktu horietako batzuetan irregulartasunak daudela, osaerari eta osagaiei dagokienez, etiketa nutritiboari, produktu-mota horiei buruz indarrean dagoen araudiari eta kalitate higieniko-sanitarioari dagokienez.

Fast food delakoetan gehien erabiltzen diren sukaldaritza-teknologiak frijitzea, arrautza-irinetan pasatzea eta birrineztatzea dira; horrek esan nahi du elikagaiari gantz gehiegi eransten zaiola, eta, berotuta, ez dela hain kaltegarria. Gainera, gantz-materia gehiegi kontsumitzeak gaixotasun kardiobaskularrak eta obesitatea izateko arriskua areagotzen du.

Saltoki horietako erakusmahaiak, oro har, tarta, izozki eta pastelez josita egoten dira, eta ez dute lekurik izaten garai bateko frutek edo zuku naturalek; horien ordez, edari karboniko edo gaseoso azukredunak erabiltzen dituzte. Obesitatea, diabetesa eta hortzetako txantxarra dira, besteak beste, elikagai horiek maiz jateak eragiten dituen arazo ohikoenetako batzuk.

Bestalde, aukeratzeko aukerak nahiko mugatuak izan ohi diren arren, kate batzuk eskaintza zerrendak zabaltzen hasi dira eta produktu batzuk osasungarritzat jo daitezke gaur egun: entsaladak, frutak, jogurtak...

Fast food menua aukeratzean asmatzeko, ahal den guztietan honako hauek aukeratu beharko dira: entsaladak, oilaskoa edo arrain errea, patata frijituak edo oilasko frijitua baino askoz hobea eta arrain arrautzaztatua baino hobea, ura lehenesten duena eta postre gisa fruta edo esneki soila duena.