Lan-ordutegiak txandakatzeak edo lan-jarduera ezohiko ordutegietan egiteak (adibidez, gaueko txandako langileak) hainbat eragozpen sortzen ditu. Gaueko lana gizarteak zehaztutako bizimodu baten adierazle argia da. Ez da soilik laneko arrisku faktore bat, pertsonen lanetik kanpoko jardueraren zati handi bat baldintzatzen du.

Gaueko txandako langileengan ohikoa da berehalako agerpenak gertatzea, itxurazko garrantzirik gabeko nahasmenduak direnak, hala nola suminkortasuna, umore aldakorra, idorreria, jateko gogorik eza, loak hartzeko zailtasunak, nekea, estresa eta elikadura desegokia. Osasun-asaldura horien arrazoia da gizarte-faktoreek eragin nagusia dutela “sinkronizatzaile” gisa, eta hori ez dator bat lan-garaiekin. Gaueko langileari egokitu egin behar zaio, batetik, ordutegi sozialetara (familia, janaria, aisialdi-denbora eta abar), bestetik, erritmo zirkadianora (tenperatura, bijilia, hormonak, tentsio arteriala, pultsua eta abar), eta, azkenik, bere lan-eginkizunetara. Egiaztatuta dago langileak normalean gizarte-sinkronizazioak aukeratzen dituela, eta, beraz, inoiz ez duela lortzen bere erritmo zirkadianoa lan-ordutegietara egokitzea.

Ondorioz, desoreka iraunkorra du, eta horrek kalte egiten dio osasunari.

Erritmo zirkadianoak. Egunez gehitu eta gauez gutxitzen diren gorputz-funtzioak:

• Tenperatura
• Odol-presioa edo arteria-presioa
• Arnasa hartzeko gaitasuna
• Adrenalina jariatzea
• Zenbait hormona jariatzea
• Gaitasun mentalak
• Gaitasun fisikoa

Industriako erritmorik ohikoena txanda aldagarria edo txandakakoa da, 8tik 3 izenekoa, enpresa askok, batez ere kimikoek eta siderurgikoek, erregimen jarraituan lan egiten baitute. Formula horrek erritmo aldaketak ezartzen dizkie langileei, eta haien organismoak ez du astirik aldaketa horietara egokitzeko, batez ere ordutegiak aste batetik bestera aldatzen badira, normalean gertatzen den bezala.

Gomendio dietetikoak

Gaueko langileek, gauerdian irekita dauden enpresa-jantokirik ez dutenez, ordutegi horretan kontsumitzen dituzten elikagaiak hestebete edo tortillen ogitartekoak edo normalean oso koipetsuak diren beste elikagai batzuk izaten dira, kola eta kafeen moduko edari kitzikagarriekin batera. Horren ondorioz, elikadura desorekatua da, eta, ondorioz, eragin negatiboa du pertsonaren osasunean eta lan-gaitasunean.

Aukerarik egokiena lanera eramatea da, adibidez, edukiera bikoitzeko fianbrera bat, non plater bat entsalada oso bat edo barazki egosi bat sar daitekeen, eta bigarren bat, haragi edo arrain edo arrautza bat, landare-hornizio batekin edo gantz gutxiko saltsa batekin, eta baita ogia eta fruta edo esneki soil bat ere, postre gisa.

Txandakako ordutegiko lanetan, erritmo zirkadianoak errespetatu behar dira, eta ahaztu egin behar da ohiko janari-banaketara egokitzen saiatzea. Hala, gorputza egoera hobean mantenduko da, eta dieta askoz egokiagoa izango da.