Haurdun dagoen emakumeak biren truke jan behar du

Haurdunaldian, emakumeak oso informazio desberdinak jasotzen ditu, eta “zer egin behar duen eta zer ez” aholkatzen diote, bereziki, ustez jarraitu behar duen elikadurari buruz. “Emakume haurdunak biren truke jan behar du” dioen esaldi famatua mitoa da; izan ere, jarraian ikusiko dugunez, ez bi elikatu behar dituelako, neurriz kanpo jan behar du.

Egia da haurdunaldiko lehen hiruhilekoaren amaieratik aurrera umekiaren hazkuntzak eraginiko nutrizio-premiak gehitu egiten direla eta, eskuarki, emakumeak jaki gehiago edanez ase ohi ditu. Adituen kalkuluen arabera, 4. hilabetetik aurrera, energia-premiak 350 kaloria inguru handitzen dira, hartu ohi den kopuruarekin alderatuta. Beraz, argi dago kontua ez dela elikagaien kontsumoa bikoiztea, dieta osatzen duten elikagaiek organismoari amaren osasun onerako eta etorkizuneko haurraren hazkuntza eta garapen osasuntsurako funtsezkoak diren nutrienteen kopurua ematea baizik.

Nutriente guztiak dituen elikagairik ez dagoenez, elikadurak askotarikoa eta orekatua izan beharko du, amaren odolak, plazentaren bidez enbrioiarenarekin komunikatzen denak, substantzia nutritiboen beharrezko proportzioak eman diezazkion.

Haurdunak ase ez duen antoju batek arrastoren bat uzten dio haurtxoari

Sarritan, emakume haurdunak aldaketak izaten ditu bere elikadura-lehentasunetan, eta aldaketa horiek dastamenaren pertzepzioarekin eta sentikortasunarekin lotuta egoten dira. Haurdun dagoen emakumeak haurdunaldiaren aurretik gustuko zituen zenbait elikagairen zaporea edo usaina aurkitu dezake desatsegina. Aitzitik, ohiko kontsumokoak ez ziren produktuekiko irrika handia izan dezake, eta hori “antojos” terminoari erantzuten dio. Fenomeno hori ez da gertatzen, inondik ere, alterazio psikologikoengatik, haurdunaldiak dakarren hormona-trastornoak eragindako alterazioengatik baizik. Abertsio edo gurari horiek ez dute garrantzirik dieta bariatu eta orekatu bat egitea eragozten ez badute. Mito bat da uste izatea haurdun dagoen emakumeak gogobete ez duen apeta batek arrastoren bat utz dezakeela haurtxoarengan.

Gatza sistematikoki kendu

Gatza bi mineralek osatzen dute, sodioak eta kloroak, eta funtzio eztabaidaezinak dituzte gorputzeko hainbat prozesu erregulatzeko. Zehazki, sodioak erregulatzen du urak organismoan duen oreka: fetuaren pisu osoaren %90 osatzen du, pertsona helduaren pisuaren %50 eta %60 artean.

Sodioaren metabolismoa aldatu egiten da haurdunaldian, eta horrek edema (likidoen erretentzioa) arina agerrarazten du, batez ere gorputz-adarretan, haurdunaldiak aurrera egin ahala, eta areagotu egiten da haurdunaldiaren hirugarren hiruhilekoan. Haurdunaldian agertzen den beheko gorputz-adarretako edema fisiologikoa da (normala, ez patologikoa), eta ez du zerikusirik sodioarekin; neurri batean, umetokiak hanketatik likidoa itzultzen duten zainetan egiten duen presioaren ondorioz gertatzen da. Ez da nahastu behar haurdunaldiak eragindako hipertentsioarekin batera datorren edema orokor eta patologikoarekin. Medikuak diagnostikatuko eta tratatuko du edema.

Garai batean ohikoa zen haurdun zeuden emakumeei elikagaietan sodioa murriztea likidoen atxikipenarekin; hala ere, sodio hori neurrizkoa denean, haurdunaldiaren ondorio normala da, eta ez da sodio gutxiko dietekin tratatu behar. Jaioberrien hiponatremia (odoleko sodio baxua) antzeman da erditu aurretik sodio-kontsumoa behar ez bezala murrizten duten emakumeen jaioberrietan.

Beraz, gatza eta sodio ugariko beste elikagai batzuk neurrian hartzea bizitzako etapa guztietarako egokia den arren, erabateko murrizketa ez da komeni haurdunaldian, medikuak berariaz besterik esaten ez badu.

Hala ere, kontsumoa ez gainditzeko, gogoratu:

• Mahaian, ez bota gatz gehiago elikagaiei, dagoeneko gatzarekin eginda badaude.

• Erabili zulo txikiak dituzten gatzontziak.

• Ez zerbitzatu sarritan gazituak, kontserbak eta hestebeteak.

• Ez ahaztu ketchupak, ziapeak eta bestelako saltsa komertzialek gatza daukatela osaeran.

Ohitura kaltegarriekin jarraitzea: alkohola, botikak eta tabakoa

Haurdun geratu aurretik zenbait ohitura zuzentzea da onuragarriena haurtxoarentzat eta ama izango denarentzat. Baina haurdunaldi asko planeatu gabe gertatzen dira. Hori gertatzen denean, garrantzitsua da ahal bezain laster hastea jaio aurreko zainketak jasotzen eta kaltegarriak izan daitezkeen portaerak aldatzen.

Gauza jakina da alkoholak hainbat mantenugairen (zinka, magnesioa, burdina eta kobrea, bereziki) xurgapenari, metabolismoari eta iraizteari eragiten diela, eta, beraz, alkoholaren kontsumoak elementu horien mailei eragin diezaiekeela aldi horretan. Badakigu, halaber, haurdunaldiko lehen etapetatik alkohola edateak “alkoholagatiko fetuaren sindromea” duten haurrak jaiotzea eragin dezakeela. Sindrome horren ezaugarriak dira aurpegiko eta gorputz-adarretako malformazioak, atzerapen fisikoa eta adimen-urritasuna. Haurdunaldian onar daitekeen alkohol-muga ezarrita ez dagoenez, ahalik eta gehien saihestea gomendatzen da, eta, are hobeto, haurdunaldian alkohol-kontsumoa baliogabetzea.

Era berean, haurdunaldian botikak hartzeak eragin kaltegarriak izan ditzake fetuarengan, gehienek plazentaren hesia zeharkatzen baitute, eta, beraz, haurdun dagoen emakumeak medikuaren aginduz baino ez ditu hartu behar.

Bestalde, haurdunaldian tabakoa kontsumitzeak bikoiztu egiten du haurdunaldi ektopikoa izateko arriskua (bere egoera fisiologikotik urrun), eta pisu gutxiko jaioberriak sortzearekin lotzen da; beraz, ahalik eta gehien saihestea komeni da, eta, ahal dela, ez erretzea. Era berean, zigarro-keak kalte egiten dio haurdun dagoen haurrari, nahiz eta erretzailea ama ez izan.